باغ های خیابان چهارباغ اصفهان

نظام کاشت: اولئاریوس نوع درختان باغ های خیابان چهارباغ را این­گونه، توصیف کرده است: «مردم اصفهان و اصولا ایرانی­ها باغ را خیلی دوست دارند؛ ولی باغ­های خود را به شیوه اروپایی­ها با گل و انواع درختان میوه تزیین نمی­کنند، بلکه در آن­ها درختان سایه­دار و ازجمله چنار می­کارند. این درخت  که برگ­های پهنی چون مو دارد، در اروپا تقریبا ناشناس است، میوه نمی­دهد و از چوب آن برای ساختن در و پنجره استفاده می­نمایند(اولئاریوس، 1379، 604). وی تعداد درختان را بیشتر از چند هزار اصله می­داند و به درختان فراوان میوه و مو نیز در باغ­ها اشاره می­کند(همان، 614). همانند باغ­های سمرقند، در اکثر باغ­های این دوره نیز، نظم هندسی در کاشت درختان و گیاهان وجود داشته و در کنار آن­ها باغ­هایی مانند باغ­بیشه، به منظور ایجاد ایهام و جذابیت، در کاشت درختان و گیاهان نظم هندسی رعایت نشده و مجموعه­ای از گیاهان به شکل درهم کاشته شده­اند که اثری از باغ­های بیشه در خیابان چهارباغ به چشم نمی­خورد.

نظام آب: مادی­های منشعب در خیابان داخل باغ­ها شده و به صورت نهر آبی جریان داشته است. هم­چنین وجود حوض­هایی در کاخ هشت بهشت و باغ بلبل، مؤید این مطلب است.

نظام ساخت: از نوشته­های سیاحان و تاریخ­نویسان، این گونه برداشت می­شود که هر یک از باغ­های اطراف خیابان چهارباغ اصفهان، دارای دو عمارت که یکی در سردر باغ و از هر طرف به سمت باغ و خیابان باز و دیگری در داخل باغ بوده و کوشک مرکزی نامیده می­شده است و از هر سو به سمت باغ باز می­شده است. هم­چنین در گزارش­های پیترو دلاواله و شاردن آمده که کوشک­ها در همه باغ­ها(تقریبا) دارای مساحت یکسان بوده؛ ولی ساختمان آن­ها متفاوت است(دلاواله، 1348، 40، شاردن، 1375، 119). ساخت تالارهای سه طرف باز و ستون­های چوبی در جلوی کوشک، به کارگیری چوب به عنوان عنصر مهم سازه­ای از خصوصیات عمده کوشک­های این دوره است. استفاده از عناصر بیرونی هم­چون حوض، فواره و ... به داخل فضا، ساخت بنای بلند (کوشک­های مطبق) در درون و یا در جوار باغ­ها و ایجاد لانه­ها و قفس­های کوچک برای پرندگان که متأثر از طرح­های چینی است؛ مانند باغ شیران، مرغدان شاهی(قفس خانه) و طاووس خانه و ارتباط بین دو فضای درون و بیرون بنا از ویژگی­های دیگر باغ­های این دوره است.

نظام هندسی: چهارگوش هندسه غالب در باغ­های این دوره است. هم­چنین ایجاد تغییرات خلاقانه در الگوی باغ ایرانی(هندسه هشت­گوش در باغ گلدسته و ذوزنقه در باغ خرگاه) در باغ­های این دوره دیده شده است(قلی پور، حیدرنتاج، 1395، 13).

الگوهای هندسی در چهارباغ صفوی

با توجه به توصیفات و نقشه­های چهارباغ صفوی، مشخصه اصلی در طراحی این محور هماهنگی و وحدت میان الگوهای هندسی است. این هماهنگی ناشی از تکرار الگوهای هندسی مشابه است که این تکرار در دیگر هنرهای صفویه نیز به چشم می­خورد. تکرار الگوها و ترکیب آن­ها ناشی از وجود یک مجموعه نظام­مند هندسی می­باشد که هارمونی و نظم را به دنبال دارد(Ardalan, 2002, 87).

موضوع پایان نامه معماری

پایداری و جایگاه معماری طبیعت گرا

یکی از روش های توسعه پایدار، استفاده از تکنیک هایی است که از میلیون ها سال قبل توسط طبیعت به کار گرفته و بهینه شده است. تقلید آگاهانه از طبیعت به عنوان یکی از راه حل های موجود در طبیعت، به معنای دستیابی به یک بانک اطلاعاتی از راه حل های موفق است که راه گشای مشکلات پیش روی انسان امروز و نیازهای آن است. طبیعت همواره ساده ترین و بهترین روش را در پاسخگویی به احتیاجات خود را ارائه می دهد. نسبت میان انسان و طبیعت حکایت غریبی است، در طول تاریخ زندگی انسان بر روی کره زمین، تغییرات زیادی در نحوه نگرش و دیدگاه انسان به طبیعت و به دنبال آن، نوع ارتباط و واکنش وی با طبیعت رخ داده است، اما همواره پرسش از طبیعت و نحوه پاسخ دهی آن به نیازهایش، انسان را قادر ساخته تا در برابر مسائل مشابه در زندگی روزمره، بهینه ترین جواب را در دسترس داشته باشد. (قارونی اصفهانی، فاطمه، معماری بایونیک طراحی طبیعت، چاپ پرهام، 1394)

انسان همواره با طبیعت در ارتباط است و با دست کاری طبیعت سعی داشته که به گونه ای بهینه طبیعت را در خدمت خود در آورد. این نوع همزیستی به خوبی و در طول تاریخ بشر دیده می شود. به عبارتی دیگر بشر از زمانی که سرپناه مسکن و محیط زیست ساخت و مورد بهره برداری قرار داد همیشه به عوامل موجود در طبیعت توجه داشته است و طبیعت را به عنوان یک طرف مهم و اساسی در نقشه ها و طرح هایش مورد استفاده قرار داده است. همزیستی میان انسان و طبیعت در تمدن اسلامی نیز وجود داشته است. (یزدانی، سارا، دیسفانی، یداله احمدی، طراحی فرهنگسرای انسان و طبیعت با رویکرد طبیعت گرایی، 1392)

2-3-11- تعریف معماری طبیعت گرا:

معماری طبیعت گرا سعی دارد به طبیعت احترام گذاشته و تا حد امکان از تخریب طبیعت جلوگیری کند. در این معماری کمترین آسیب به طبیعت وارد می شود تا شکل طبیعی آن از بین نرود. در معماری طبیعت گرا، بنا خود را با شرایط اقلیمی منطقه تطبیق می دهد و ارتباط متقابلی با آن بر قرار می کند. به گفته ریچارد راجرز: « ساختمان ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش می دهند و خود را با شرایط جدید محیط وفق می دهند و براساس آن سوخت و سازشان را تنظیم می کنند». (والس، ویلا، نمادی از معماری پایدار، مجله تخصصی معمار، 1392 ، شماره 83، صفحه 112).

 

انواع معماری طبیعت گرا

الف) معماری ارگانیک:

معماری ارگانیک، اندام وار یا بیومورفیسم یک فلسفه در معماری است که به ترویج هماهنگی بین عادت های انسانی و طبیعت می پردازد. این اتفاق به صورتی شکل می گیرد که طراحی چنان هماهنگی و ارتباطی با محیط خود داشته باشد که ساختمان، مبلمان و محیط بخشی از یک ترکیب متحد و مرتبط در سبک ارگانیک بیشتر از فرم و رنگ عناصر موجود در طبیعت استفاده می شود (قبادیان، وحید، مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب، 1382).

ب) معماری بیونیک:

پس از جنگ جهانی دوم و آغاز دهه شصت قرن بیستم، تبادل علمی بین گرایش های علوم طبیعی و فنی رونق گرفت. در جریان همایشی در اوهایو که نیروی هوایی آمریکا در سال 1960 برگزار کرد، برای اولین بار واژه ای بنام بیونیک از ترکیب دو لغت بیولوژی و تکنیک به معنای زیستار شناختی یا بکارگیری اندام های ساختگی طبیعت که توسط دانشمند آمریکایی جک ای استیل بیان شد (علایی، علی، فیض آقا، نسیم، الگوبرداری ازطبیعت درطراحی بناها بارویکردی به معماری پایدار نگاهی به ارتباط میان طبیعت و معماری درمعماری بومی ایران، 1392).

ج) معماری اکوتک:

بیان و ابراز دستاوردهای علمی و فنی، همواره از وظایف معماری مدرن بوده است. مدرنیست های اولیه نظیر لوکوربوزیه و گروپیوس فن آوری را ابزاری جهت تغییر می دانستند، به همین دلیل انسان آن را در معماری از آن خود کرد و آن را مورد ستایش قرار داد.

تولید فرآیندهای صنعتی منطقی به صورت ساخت و سازهای ساختمانی، منجر به محیط های خنثی، انعطاف پذیر و بی مصرف شده و در کل به صورت سبکی پیچیده و مبهم درآمده است. خوشبختانه حساسیت در برابر چنین وضعیتی، روابط گسترده از جمله ساخت مکان، تفاهم اجتماعی، مصرف انرژی، شهرسازی و آگاهی زیست محیطی را به وجود آورده به طوری که امروزه اکوتک را در برابر های تک قرار داده است. (ایزدی، زهرا، بررسی معماری اکوتک، 1380، فصلنامه معماری ایران، دوره دوم، شماره 5)

 

اصول اولیه معماری طبیعت گرا

این اصول از منظر دو فصل زمستان و تابستان مورد ارزیابی قرار می گیرد:

- زمستان  

1- افزایش کسب حرارت، به معنی بهره بردن از تابش و حرارت خورشید.                                                                                                                                          2- جلوگیری از اتلاف حرارت، به معنی کاهش هدایت حرارتی، کاهش جریان هوای خارج و نفوذ آن به داخل.                                       

- تابستان                                                                                    

 

1- جلوگیری از کسب حرارت به معنی کاهش نفوذ تابش و حرارت خورشید.                                                                                                                                                                                                                                                                          2- افزایش اتلاف حرارت، به معنی استفاده از برودت زمین، تهویه هوا، برودت تابشی و تبخیری.

2-3-13-1- ایده های طراحی معماری طبیعت گرا

* استفاده از بادشکنها مناسب فصل زمستان                                                                                        

1- استفاده از شکل زمین، ساختمانهای مجاور و گیاهان برای حفاظت در برابر باد زمستانی.                                                                                         2- شکل و نحوه قرارگیری ساختمان به منظورکاهش تلاطم باد.

* استفاده از دیوارها و پنجره های آفتابی مناسب فصل زمستان

1- ازدیاد انعکاس زمین و سطح بیرون از پنجره های مقابل آفتاب زمستانی.                                                                                    2- شکل و نحوه قرارگیری ساختمان به منظور افزایش میزان استفاده از خورشید.                                                                    3- استفاده از دیوارهای خورشیدی و کالکتورهای روی بام بر روی سطوح رو به جنوب.  

4- استفاده از مواد با ظرفیت حرارتی بالا جهت ذخیره حرارت خورشید.                     

5- افزایش پنجره های رو به جنوب.                                                                                                                           6- تعبیه سطوح منعکس کننده بیرون پنجره برای افزایش انعکاس در زمستان.                         

7- استفاده از پنجره سقفی جهت جذب انرژی خورشید.

* ایجاد پوسته حرارتی مناسب فصل زمستان

1- کاهش سطوح خارجی دیوار و بام (نسبت سطح خارجی به حجم محصور).                                       2- استفاده از فضای زیر بام شیبدار به عنوان فضای حایل بین هوای داخل و خارج.                                  3- استفاده از زیر زمین یا فضای گربه رو به عنوان منطقه حایل بین فضای داخل و زیر زمین.                      4- استفاده مجدد از حرارت بنا بوسیله کاناالهای عمودی هوا.                                                           5- قرار دادن منابع حرارتی در مرکز ساختمان.                                                                                                            6- استفاده از هشتی یا دیوار در قسمت ورودی ساختمان.                                                               7- طراحی فضاهای ثانویه مانند انبار تاسیسات و گاراژ به عنوان فضای حائل.                                        8- تقسیم فضا به دو قسمت فضای گرم و سرد.                                                                           9- استفاده از عایق حرارتی در پوسته ساختمان جهت مقاومت در برابر جریان حرارتی.                            10- نصب عایق رطوبتی جهت کنترل انتقال رطوبت.

 

11- دقت در جزئیات اجرایی ساختمان برای کم کردن نفوذ هوا از خارج به داخل و بلعکس.                       12- انتخاب مصالح با ظرفیت حرارتی بالا برای کنترل جریان حرارتی در پوشش ساختمان.                      13- در نظر گرفتن عایق برای پنجره ها.                                                                                      14- به حداقل رساندن بازشوها در جهات شمالی، شرقی و غربی.                                                                   15- طراحی جزئیات درب ها و بنجره ها برای ممانعت از ورود یا خروج ناخواسته هوا.              

نگارش پروپوزال معماری

نگارش پایان نامه معماری

اصول معماری پایدار

اصولی که باید رعایت شود تا یک ساختمان در زمره بناهای پایدار طبقه‌بندی شود به شرح زیر است:

اصل اول: حفظ انرژی

بنا باید طوری ساخته شود که نیاز ساختمان به سوختهای فسیلی را به حداقل برساند.

اصل دوم: هماهنگی با اقلیم

بنا باید طوری طراحی شوند که با اقلیم و منابع انزژی موجود در محل احداث هماهنگی داشته و کار کند.

اصل سوم: کاهش استفاده از منابع جدید

ساختمان‌ها بایستی به گونه‌ای طراحی شوند که میزان استفاده از منابع جدید را تا حد ممکن کاهش داده و در پایان عمر مفید خود برای ساختن بنای جدید، خود به عنوان منبع جدید به کار روند.

اصل جهارم :برآوردن نیازهای ساکنان

در معماری پایدار برآورده شدن نیازهای روحی وجسمی ساکنان از اهمیت خاصی برخوردار است.

اصل پنچم: هماهنگی با سایت

بنا باید با ملایمت در زمین سایت خود قرار گیرد و با محیط اطراف سنخیت داشته باشد.

اصل ششم: کل گرایی

تمام اصل معماری پایدار باید در یک پروسه کامل که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می‌شود، تجسم یابد (زندیه، مهدی، پروردی نژاد، سمیرا، توسعه ی پایدار و مفاهیم آن در معماری، نشریه فنی-تخصصی سازمان نظام مهندسی، شماره 22، دوره 3).

2-3-5- انرژی پایدار:

بهره‌برداری از انرژی در تمام طول حیات یک ساختمان مهم‌ترین هدف معماری پایدارست. معماران تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا بتوانند نیاز به انرژی ساختمان‌ها را کاهش دهند و توانایی ساختمان‌ها برای گرفتن یا تولید کردن انرژی خود را افزایش دهند.

 

 

 

2-3-6- تعاریف ساخت و ساز پایدار:

ساخت و ساز پایدار این چنین تعریف شده است: «مدیریت یک محیط پاک و سالم براساس بهره‌برداری مؤثر از منابع طبیعی و اصول اکولوژیکی» که هدف از طراحی ساختمانهای پایدار کاهش آسیب آن بر

روی محیط و منابع انرژی و طبیعت است، که شامل قوانین زیر می‌باشد:

1- کاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید         2- توسعه محیط طبیعی

 حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت در صنعت ساختمان‌سازی بابراین بطور خلاصه ساختمان پایدار را می‌توان این چنین تعریف نمودد: ساختمانی که کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیع‌تر با منطقه و جهان دارد.تکنیک‌های ساختمان‌سازی در یک پهنه وسیع در جهت تأمین کیفیت یکپارچه از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی می‌کوشند. بنابراین استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده (محافظت انرژی) و باعث بهبود کیفیت محیطی می‌شود.(موزر، مایکل، لطفی، احمد، راهنمای پهنه بندی تالاب ها برای مدیریت و حفاظت از آن ها، 1391، کوچکی، سارا، چاپ اول، تهران، نشر طلایی).

 2-3-7- اهداف کلی ساختمان‌های پایدار:

1- بهره‌برداری مناسب از منابع و انرژی      

2- جلوگیری از آلودگی هوا 

3- مطابقت با محیط

 2-3-8- اصول توسعه ساخت و ساز پایدار:

برای ایجاد تعادل میان سطوح تنوع زیستی، سه اصل توسعه صنعت ساخت وساز پایدار که در جهت و حفظ تنوع زیستی در شهر باید رعایت شوند، به شرح زیر است:

استفاده پایدار از منابع زیستی: بدین معنا که باید دقت شود که منابع زیستی بهره‌برداری شده در سامانه‌های توسعه در کجا استفاده می‌شوند، و چگونه می‌توان آنها را پایدار نگهداشت و از منابعی که سریعتر جایگزین می‌شوند استفاده شود. به عنوان مثال؛ از چوب درختهایی باید استفاده شود که سریعتر رشد کرده و می‌توانند جایگزین شوند. همچنین از منابع متنوع استفاده کرد، ‌که نوع خاصی از بین نرود، و یا مثلا مساحت جنگلها را مقدار ثابتی نگهداشت و از مقدار میعنی کمتر نشوند، و یا از گونه خاص موجودی به علت منافع اقتصادی حمایت نشوند.

1- استفاده از منابع تجدید ناپذیر: استفاده عاقلانه از منابع غیر قابل تجدید باید به طور گسترده اعمال شود. به عنوان مثال؛ استفاده از منابع فسیلی برای سوخت غیر عاقلانه است. و یا در ساختن صندلی از چوبی استفاده شود که در طبیعت از سرعت تجدید‌پذیری و جایگزینی بالاتری برخوردار است.   

 

2- کاربرد معقول از چوب (به عنوان یک منبع تجدید ناپذیر) باعث می‌شود که به اصل منبع لطمه‌ای نخورده و امکان جایگزینی آن در طبیعت وجود داشته باشد، و حتی در نوع رنگی که در آن بکار برده می‌شود از موادی که کمتر که برای محیط زیست ضرر دارد استفاده شود

3- حفاظت از تنوع زیستی: از منابع زیستی به خوبی نگهداری شود، ‌و مشارکت افراد جامعه در جهت بقاء و تنوع زیستی موجود الزامی باشد. طوری از سامانه استفاده شود که همه اجزاء خود حافظ مجموعه باشند. مردم به طور صحیح از منابع محیطی بهره گیرند، و به آنها آموزش داده شود که از هر محصول یا منبعی در جای خود و به صورت بهینه استفاده کنند. مثلادرمورد مبلمان شهری، استفاده صحیح از ان به مردم آموزش داده شود. و با اندک نقصی به کنار گذاشته نشوند، بلکه تعمیر و یا در غیر این صورت به محصولی دیگر تبدیل و یا در نهایت مواد اولیه آن بازیافت شود (مفیدی، مبانی مقدماتی توسعه و طراحی شهر پایدار).

2-3-9- اهداف معماری پایدار:

اهمیت دادن به زندگی انسان‌ها و حفظ و نگهداری از آن در حال و آینده، کاربرد مصالحی که چه در هنگام تولید ویا کاربری و حتی تخریب با محیط خود همگن و پایدار باشند، حداقل استفاده از انرژی‌های سوختی و حد اکثر بکارگیری انرژی‌های طبیعی، حداقل تخریب محیط زیست، بهبود فیزیکی و روانی زندگی انسان هاو کلیهٔ موجودات زنده. هماهنگی با محیط طبیعی. هدف از طراحی این ساختمان‌ها کاهش آسیب بر روی محیط، منابع انرژی و طبیعت است و شامل قوانین زیر می‌باشد:

1- کاهش مصرف منابع غیرقابل تجدید

2- توسعه محیط طبیعی

3- حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت، در صنعت ساختمان سازی

تکنیک‌های ساختمان سازی تلاشی در جهت تأمین کیفیت یکپارچه، از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی است. استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده (محافظت از انرژی) و باعث بهبود کیفیت محیطی می‌شود. کیفیت اساس طراحی پایدار می‌باشد. کیفیت مطلوب بدون توجه به طبیعت فراهم نمی‌شود و همچنین استفاده از مصالح با قابلیت ماندگاری طولانی نیز باید در نظر گرفته شود. رسیدن به استانداردهای بالای کیفیت، امنیت و آسایش که در واقع سلامت انسانها را تأمین می‌کند از مهمترین اهداف معماری پایدار است که رسیدن به چنین شرایطی با استفاده از مدیریت کارآمد و به کار گیری آخرین تکنولوژی‌ها صورت می‌گیرد.

 

پروپوزال معماری

نگارش پروپوزال معماری 

معماری پایدار

کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست در معماری، مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده است. در این نوع معماری، ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می‌دهد، بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می‌کند. بطوریکه بر اساس گفته ریچارد راجرز، «ساختمان‌ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده وخود را باشرایط جدید محیط وفق میدهند و بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم می‌کنند (عزیزیان، محمدصادق، قدیمی، یاسر، فرهادی، رؤیا، صیدی، آرام، بررسی و تحلیل مفاهیم پایداری،معماری پایدار و طراحی پایدار، 1394).

در حقیقت معماری پایدار نامی است که به تکنیک‌هایی در معماری اطلاق می‌شود که تکنیک‌های دوستار محیط زیست می‌باشند. معماری پایدار، به دنبال مینیمم کردن تاثیرات منفی زیست‌محیطی ساختمان‌ها به وسیله میانه‌روی در استفاده از مواد و انرژی است. مهم‌ترین سرفصل‌های معماری پایدار را عناوین زیر تشکیل می‌دهند:

1- معماری اکوتک

2- معماری سبز

3- توسعه پایدار

معماری پایدار که در واقع زیرمجموعه طراحی پایدار است را شاید بتوان یکی از جریان‌های مهم معاصر به حساب آورد که عکس‌العملی منطقی در برابر مسایل و مشکلات عصر صنعت به شمار می‌رود.

2-3-3- لزوم احداث ساختمان های پایدار:

تحول صنعتی انسان را از زندگی در طبیعت به زندگی در شهر کشانید. با پیشرفت فناوری، الگوی زندگی دستخوش دگرگونی شد، به نحوی که انسان‌ها برای گرم کردن خود به جای پوشش بیشتر و استفاده از لباس‌های گرم، از سوخت‌های فسیلی به عنوان گرم‌کننده استفاده نمودند. بادگیرها، سایبان‌ها و نورگیرها در ساختمان جای خود را به تاسیسات گرمایشی وسرمایشی دادند. به این ترتیب تکنولوژی آسایش وراحتی روزافزونی رابرای انسان فراهم کرده است. درنتیجه هجوم شهرنشینی بسیاری از زمین‌های طبیعی وجنگل‌ها دستخوش تغییرات شده‌است. برای تردد، ساخت وساز، سرمایش و گرمایش مصرف انرژی افزایش یافته ودر نتیجه آلودگی هوا و آلودگی صوتی بیشتر شده است. شهرها انرژی رامصرف کرده وبه جای آن زباله و آلودگی ایجاد می‌کنند. درنتیجه پیشرفت صنعت نیاز به بهره‌برداری ازمنابع طبیعی نیز بیشتر شده؛ به نحوی که بهره‌برداری غیرمنطقی از منابع طبیعی منجر به نابودی آنها می‌شود. برای ادامه زندگی دراین چرخه احتیاج انسان به انرژی بیشتر شده؛ ولی اکنون در مرحله‌ای قرارداریم که منابع انرژی رو به اتمام هستند. با این نگرش ولزوم کاهش مشکلات، ایجاد ساختمان‌های پایدار باتوجه به مشکلات زیست محیطی که وجود دارد برجسته می شود (مرتضوی پور، یعقوب، بیات، پرویز، استفاده از معماری پایدار جهت تسهیل و تشویق برای بهره بری استفاده کنندگان از شگفتیهای طبیعت، 1395).

پایان نامه معماری

نگارش پایان نامه معماری

 

مفهوم پایداری

مفهوم  پایداری

پایداری، به معنای تداوم در امری همچون فعالیت و ایجاد موازنه­ی پویا میان عوامل موثر فراوان نظیر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی مورد نیاز نوع بشر می­باشد.

پایداری به عنوان وجه وصفی توسعه، وضعیتی است که در آن؛ مطلوب بودن و امکانات موجود در طول زمان کاهش پیدا نمی‌کند و از کلمه  Sus) Sustenere، یعنی از پایین و Tenere یعنی نگهداشتن) به معنای زنده نگهداشتن یا نگهداشتن گرفته شده است که بر، حمایت یا دوام بلند مدت دلالت می‌کند.

پایداری در معنای وسیع خود به توانا یی جامعه، اکوسیستم یا هرسیستم جاری برای تداوم کارکرد در آینده نامحدود اطلاق می‌شود، بدون اینکه به طور اجبار در نتیجه تحلیل رفتن منابعی که سیستم به آن وابسته است یا به دلیل تحمیل بار بیش از حد روی آنها، به ضعف کشیده شود (جباری، حبیب، حسن زاده، داود، روش های شناسایی و ماندگاری اجتماع محلی، 1391).

از طرف دیگر توانایی سیستم برای استقامت و پایایی به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر وابسته به موفقیتی است که سیستم در ایجاد ارتباط با محیط بیرونی کسب می‌کند؛ به عبارت دیگر پایداری سیستم به طور کامل وابسته به قابلیت سیستم برای سازگاری و انطباق، تغییر و تحول و پاسخگویی به محیط است و از آنجا که محیط به نوبه خود همواره در حال تغییر است، این فرایند سازگاری و انطباق سیستم باید یک فر ایند پویا و حساس باشد (زاهدی، شمس السادات، نجفی، غلامعلی، بسط مفهومی توسعه پایدار، 1384).

9

بنابراین:

 

سیستم پایدار به کارکرد مناسب درونی و به رابطه سازگار با محیط و به عبارت بهتر به پایداری در درون و به پایداری در بیرون (در تعامل با محیط) نیازمند است تا در مجموع به عنوان سیستم پایدار عمل کند.

در واقع پایداری در عمل موازنه‌ای بین ضرورت­های زیست محیطی و نیازهای توسعه است و از دو طریق محقق می‌شود: کاهش فشارها و افزایش ظرفیتهای موجود (نسرین، افشاری، شجاعی، مجید، ارزیابی تأثیر شاخص های اقلیمی در معماری، 1395).

بنابراین شرایط اصلی پایداری عبارتند از:

1- سیستم­ها باید با شرایط محلی و زیست محیطی سازگار باشند؛

2- سیستم­ها باید با نیازهای آتی و اهداف مورد نظر قابلیت سازگاری داشته باشند؛

3- سیستم­ها باید نسبت به تغییرات، انطباق پذیری کافی داشته باشند و در صورت تخریب سیستم در اثر وقوع حوادث ناخواسته با صرف کمترین هزینه ترمیم شوند؛

4- گسترش سیستم­ها نباید باعث وارد آوردن آسیب به سیستمهای حافظ زندگی انسان مانند آب و هوا، خاک و سیستمهای بیولوژیکی شود.

تمام اصول معماری پایدار باید در یک پروسه کامل – که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می‌شود  تجسم یابد تعریف معماری «پیدار» یا «سبز» تعریف معماری «پایدار» یا «سبز» گرم شدن کره زمین، نازک شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده‌ها، افزایش آلودگی محیط زیست و انقراض گونه‌های زیستی، باعث شده است تا ضرورت توجه به مسائل زیست محیطی بیشتر گردد.

10

در این میان توسعه به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و در نتیجه آن، ساخت و ساز به عنوان یک صنعت بزرگ که طبق آمار۵۰ درصد ذخائر سوختی را صرف می‌کند، باعث تخریب زمین‌های کشاورزی، فرسایش خاک، آلودگی محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم است و بر بحران انرژی دامن می‌زند. بحران افزایش آلودگی محیط زیست در اواسط دهه۱۹۷۰، سبب تشکیل گروههای طرفدار و حامی محیط زیست گردید و مفهوم گسترده‌ای تحت عنوان «پایداری» پیگیری شد. اصطلاح پایدار(sustainable)  برای نخستین بار در سال ۱۹۸۶ توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست تحت عنوان «رویارویی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده برای مقابله با نیازهایشان» مطرح گردید و هر روز بر ابعاد و دامنه آن افزوده می‌شود تا استراتژیهای مناسبی پیش روی جهانیان قرار گیرد. در سال‌های اخیر مقالات متعددی در زمینه معماری سبز یا معماری پایدار و اصول آن ارائه شده و اهداف و مزایای آن مورد بررسی قرار گرفته که هدف کلی این طرح‌ها حفاظت از منابع انرژی با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی‌های محل و کاربران ساختمان و جوامع و ... می‌باشد. فرآیندپایدار یا سبز در زمینه معماری سابقه‌ای کهن دارد و مثال آن، پی بردن انسان‌های غار نشین به استفاده از جهت و سمت مناسب غارها، از لحاظ دمای محیط می‌باشد و یا بررسی اصول معماری «استحکام، زیبایی و فایده» از دیدگاه ویترویوس، معمار سده‌های پیش از میلاد، که کماکان به عنوان شاخصه‌های کلی معماری پایدار یا سبز عنوان می‌شوند. هدف کلی معماری سبز یا پایدار، کاهش آسیب بر محیط و منابع انرژی و طبیعت است، یعنی ساختمانی که کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیع‌تر با منطقه و جهان دارد. بنابراین معماری پایدار ترکیبی چند ارزشی در بر دارد: زیبایی شناسی، محیط، اجتماع، سیاست و به عبارتی طراحی و ساختمان سازی هماهنگ با محیط. یک معمار خوب بایستی چند فاکتور را در نظر بگیرد: مقاومت، پایداری و طول عمر بنا، و مصالح مناسب. مفهوم تمام اصول معماری «پایدار» یا «سبز» باید در یک فرآیند کامل که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می‌شود، تجسم یابد (مهان، اسما، تبیین اصول معماری پایدار با تکیه بر بعد بوم شناختی، 1390).

 

انجام پایان نامه معماری پایدار

پایان نامه معماری پایدار

 

معماری مجموعه فرهنگی- تفریحی

مرکز فرهنگی- تفریحی همان طور که از اسم آن پیداست به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که در رابطه با فرهنگ قومی و جهانی و گذران اوقات فراغت در یک مکان و فضای خاص انجام می پذیرد. این گونه مراکز به عنوان وسیله ای در جهت پیوند و ارتقاء مناسب ویژگی های فرهنگ منطقه ای و جهانی و رفع نیازهای روحی و روانی به خدمت گمارده می شوند و همچنین به عنوان واسطه و پلی برای نفوذ بستر های اندیشه به اعماق جامعه در نتیجه توسعه و ارتقاء جامعه به شمار می روند .خصوصیات معماری این مراکز نقش حیاتی در روند انجام صحیح فعالیت ایفا می کند و اغلب از ویژگی های مشابهی برخوردار هستند و لازم است با توجه به عوامل گوناگون محیطی ، اقلیمی ، منطقه ای و ... نسبت به سازماندهی فضایی آن اقدام نمود.

2-2-3- فضاهای مجموعه فرهنگی- تفریحی:

الف) کتابخانه:

کتابخانه یعنی خاطره آدمی ، ترکیبی از متون و اندیشه ، گونه ای در هم شدن زندگی اندیشمندانه دوران با زندگی هر روزه ، در ژرفای سکوت حاکم بر کتابخانه همه همه ای پنهان است.

 

یکی از کار کردهای اصلی کتابخانه پنهان کردن است . کتابخانه به ظاهر مکانی است برای یافتن و خواندن کتاب ، اما نقش اساسی آن پنهان کاری است . کتاب پنهان موجه اشتیاق است . رنسانس با کشف دست خط های کهن در این معابر نهان گر آغاز شده اما هنوز چون سده های میانه حق استفاده از کتابخانه امتیاز جویندگان دانش است.

کتابخانه به منظور حفظ و نگهداری دانش ، اطلاعات و یافته های بشری ایجاد می شود و به مانند یک کتاب بزرگتر ابزار نگهداری و انتقال اطلاعات از نسلی به نسل دیگر و یا به نسل خویش می باشد.

از مهم ترین عوامل موثر بر شکل ساختمان کتابخانه ها ، مسئله ارتباط بین عناصر اصلی جای گرفته از ساختمان کتابخانه و به ویژه فضاهای مختص به مخازن کتاب و مطالعه آن هاست.

در کتابخانه های کوچک از شکل به خصوصی استفاده نمی شود و معمولا چگونگی فعالیت بخش های مختلف و نحوه استقرار آن ها در یک نقشه ی آزاد و ضرورت استفاده از نور طبیعی ( از دیوار ها و یا سقف ) شکل ساختمان را تعیین می کند.

ب) گالری ها:

تصویر ، باز داشتن حرکت و تداوم سکون است در موزه با مفهوم حرکت ـ تصویر رو در روییم ارجاع پی در پی از واقعه ای به واقعه دیگر ، گذر از مرحله ای به مرحله دیگر ، تلفیق و شکستن سیر خطی زمان . هر کدام از اجزاء در حکم جمله ای هستند از کل متن مانند قاعده های زبان که امکان می دهند تا ترکیبی از واژگان همچون یک جمله شکل بگیرند.

در گالری با مفهوم سکون ـ حرکت رو در روییم ، هیچ راهرو یا پله ای نباید حرکت سیال در منطقه گالری را محدود کند .

در گالری ها ترتیب و آرایش آزاد اشیاء نمایش به فضایی سه بعدی گرایش دارند و به نوعی معماری انعطاف پذیری می رسند . در هر نمایشگاه موقت ، یک سری اتفاقات بسیار متفاوت روی می دهد که نیازمند تغییرات سریع و استفاده از امکانات موجود است .

تنها راه حل ممکن در هدایت حداکثر انعطاف پذیری است و ب خلاف موزه که می باید در محیط طبیعی خود کاملا ایزوله باشد. این ساختمان نیازمند ارتباط با محیط خارج و دسترسی به نور آفتاب است.

سبک معماری گالری ها و موزه ها عامل مهمی در جهت تحقق اهداف آن به شمار می رود . به این ترتیب لازم است در هنگام شکل گیری ساختمان نمایشگاه ها ، از مفاهیم عملکردی فراتر رفته و تغییر ها و افکاری را مطرح کنیم که با ارزش های زیبا شناختی هماهنگی داشته باشد به عبارت دیگر سبک بدون چهره معماری گالری ها که ناشی از تاکید بیش از حد بر خصوصیات عملکردی باشد می تواند سیمای آن را به یک انبار تبدیل کند و افراط در فرم نیز سبب به وجود آمدن اشکال تخیلی و نامناسب می گردد . تاکید بر این موضوع فرم های ساده هندسی می شود که در استفاده اقتصادی از فضاهای داخلی کارائی دارند . در این شرایط با افزایش تنوع محتوی و عملکرد نمایشگاه سبک ساختمانی خنثی تر نیز خواهد بود که در نمایش آثار موثر است.

 

ج) فضاهای نمایشی:

سینما و تئاتر عالم خیال هستند . عجیب ترین تباین ها و تفاوت ها با سرعت از مقابل دیدگان ما می گذرد آن چنان که در خواب هایمان . سینما در بیداری به این ها فائق می آید . هیچ خواب و خیالی غیر قابل دسترس و بی اساس نخواهد بود . گذشته می تواند نمایش شود فاصله هائی که زمان را تضعیف می کنند از میان می روند . فضاهای غالباً در ارتباط با سایر فعالیت های همجوار از یکدیگر تاثیر می گیرند . این فضا ها در مجاورت خدمات فرهنگی از موقعیت ویژه ای برخوردار هستند و در عین همجواری نیاز به تفکیک دارند . لازم است تا ضمن ایجاد هماهنگی لازم با سایر فعالیت های مجاور ، نحوه دسترسی به محل فضای نمایش مورد توجه قرار گیرد . حتی الامکان بهتر است فضاهای نمایشی از دسترس مستقیم با شبکه ارتباطی برخوردار بوده و از این لحاظ بیشتر از یک بر آزاد داشته باشند . چنین کیفیتی در ترتیب ورودی ها و خروجی ها ، انتظام فضایی ، کنترل نظم ، استفاده بهتر از سطوح طبقات ، اطفاء حریق ، نمود بهتر سالن و بهره بیشتر اقتصادی می تواند موثر باشد .

د) فضاهای آموزشی:

نقش آموزشی مراکز فرهنگی در ارتباط با استفاده کنندگان از اهمیت ویژه ای برخوردار است از این لحاظ فعالیت های فرهنگی به گونه ای در جهت حفظ وتداوم سواد عمومی جامعه و جلوگیری از بازگشت به بیسوادی موثر است . این مراکز باید فضای مورد نیاز برای آموزش فردی و گروهی جلسات کار آموزی و سخنرانی را متناسب با موقعیت شهری فراهم سازند .

فضاهای آموزشی در ارتباط با کل مجموعه کار می کنند و شامل بخش های متنوعی که به نوعی در ارتباط با هر سه بخش مذکور هستند می باشد . برای آموزش نظری هنر های نمایشی و تجسمی و ... نیاز به کلاس ها و کارگاه هایی هست که خود بخش قابل توجهی از مجموعه را به خود اختصاص می دهد . موقعیت این فضا ها باید به گونه ای باشد که به آسانی قابل دسترسی بوده و با سایر فضاهای تولیدی و نمایشی تداخل نداشته باشد بهتر است ورودی مستقلی برای این مجموعه درنظر گرفته شود . معماری فضاهای آموزشی به دلیل کثرت اتاق ها و فعالیت ها می تواند به صورت کاملا خنثی و به صورت زمینه ای برای تظاهر احجام اصلی ساختمان به کار رود .

ه) فضاهای اداری:

بخش اداری سازمان دهنده و برنامه ریز کل مجموعه می باشد. با توجه به چارت سازمانی اداره مجموعه تعداد اتاق ها تعیین می گردد. معماری این بخش نیز مانند فضاهای آموزشی به صورت زمینه و خنثی در کل مجموعه تظاهر می کند.

 

 

 

ی) فضاهای تفریحی:

این بخش از مجموعه بعنوان مکمل مجموعه ایفای نقش کرده و شامل بخش های متنوعی است که معماری آن باید به صورت پویا و جذاب در کل مجموعه خود نمایی کند.

انجام پایان نامه معماری

انجام پروپوزال معماری

مجموعه فرهنگی- تفریحی

مجموعه فرهنگی- تفریحی مکانی فرهنگی- فراغتی است. در زندگی های امروزی که همگان درگیر فعالیت های شغلی در محیطی محدود و شهری می باشند، آرامش و استراحت جسم و جان بسیار ضروری است. البته این حداقل رسیدگی به انسان ها است و در این راستا تربیت و شکوفایی اندیشه ها و استعدادها جایگاه ویژه ای دارد. از این رو است که مجموعه فرهنگی- تفریحی به منظور پرورش ذوق و استعداد افراد خصوصاً جوانان و نوجوانان و محلی برای تغذیه روانی شهروندان در محیطی هنری و همچنین توسعه و نشر ابعاد هنر در زندگی افراد و شناساندن ابعاد گوناگون زندگی بنا می شود. این مجموعه شامل فضاهای مختلف که در ابعاد مختلف فرهنگی تأثیر گذار بوده و همچنین در کنار آن نیازهای تفریحی را برآورده می سازد و شامل سینما، تئاتر، نمایشگاه های هنری و کتابخانه با عنوان عناصر فرهنگی و فضاهایی از قبیل رستوران، کافه تریا، فضاهای بازی و ... با عنوان عناصر تفریحی می- باشد.

طراحی مجموعه فرهنگی تفریحی

ﺗﻤﺪن اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن

در ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺗﻤﺪن اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻣﻲ ﺗﻮان آن را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻳـﺎ ﻣﻘﻄـﻊ ﻣﻬـﻢ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد . ﻣﻘﻄﻊ اول ﺷﺎﻣﻞ دوره ای اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻗﻮام ﺑﻮﻣﻲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ورود اﻗﻮام ﻣﻬﺎﺟﺮ آرﻳﺎﻳﻲ در ﺣﻮزه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻓﻼت اﻳﺮان زﻧﺪﮔﻲ  ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ای ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﭙﺔ ﺳﻴﻠﻚ (ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﻛﺎﺷﺎن) ﺗﭙﺔ ﺣـﺴﻨﻠﻮ  ( ﺟﻨـﻮب ﻏﺮﺑـﻲ درﻳﺎﭼـﺔ اروﻣﻴﻪ ) ، (ﻣﺎرﻟﻴﻚ) ﮔﻴﻼن ، ﺷﻬﺮ ﺳﻮﺧﺘﻪ ( ﺟﻨﻮب زاﺑﻞ) ، ﻟﺮﺳﺘﺎن، ﺗﭙﻪ ﺣﺼﺎر داﻣﻐﺎن، اﻣﻠﺶ ،ﺧﻮروﻳﻦ و... ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎی ﺗﻤﺪﻧﻲ ﺧﻮد را ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎدﻧﺪ. ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻤـﺪن ﺗـﺮﻳﻦ اﻳـﻦ اﻗـﻮام، اﻳﻼﻣﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر رود ﻛﺎرون ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ را در 3000 ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﻨﺎ ﻛﺮدﻧﺪ . اﻳﻼﻣﻴﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺠﺎورت ﺑﺎ ﺗﻤﺪن ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬـﺮﻳﻦ، ﻫﻤـﻮاره در ﺗﻘﺎﺑـﻞ و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺳﻴﺎﺳﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎ ﺣﻜﻮﻣـﺖﻫـﺎی ﺑـﻴﻦ اﻟﻨﻬـﺮﻳﻦ (ﺳـﻮﻣﺮﻳﺎن و ﺑﺎﺑﻠﻴﺎن) ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻫﻨﺮی ﺑﻴﻦ  اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ در ﺣﺪود ﻣﺮزﻫﺎی اﻳﻼم ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ. ﻣﻘﻄﻊ دوم از ﺣﺪود اواﻳﻞ ﻫﺰارة دوم پ . م ﺑـﺎ ورود اﻗـﻮام ﭼﺎدرﻧـﺸﻴﻦ و ﺑﻴﺎﺑـﺎﻧﮕﺮد آرﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﻼت اﻳﺮان آﻏـﺎز ﻣـﻲ ﺷـﻮد . در ﻧﺘﻴﺠـﺔ ﺣـﻮادث ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻧﻈﻴـﺮ ﻓـﺸﺎر اﻗـﻮام زردﭘﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎﻟﻲ، زﻳﺎد ﺷﺪن ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﻗﺒﺎﻳﻞ، ﺳﺮد ﺷﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻫﻮا و ﺧﺸﻚ ﺷـﺪن ﭼﺮاﮔﺎه ﻫﺎ، ﻧﮋاد ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻮﺳﺖ آرﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻳﺎﻓﺘﻦ  ﭼﺮاﮔﺎه ﻫﺎی ﺗﺎزه از دو ﺳﻤﺖ ﺷﺮق و ﻏﺮب درﻳﺎی ﺧﺰر ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻼت اﻳﺮان آﻣﺪﻧﺪ و در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺮآﺑﺎد، ﻣﺮﻛﺰ و ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان (ﺣﺪود اﺻﻔﻬﺎن، ﻫﻤﺪان، ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﺗﺎ آذرﺑﺎﻳﺠﺎن)  و ﺟﻨﻮب و ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان  ﻗﺴﻤﺘﻲ از (ﻛﺮﻣﺎن، ﻓﺎرس و ﺧﻮزﺳﺘﺎن) ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻧﺪ . اﻳﺮاﻧﻴـﺎن در ﺑـﺪو ورود ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻗﻮام ﺑﻮﻣﻲ ﻓﻼت اﻳﺮان دﺷﻤﻦ ﺳﺮﺳﺨﺘﻲ ﭼﻮن آﺷﻮرﻳﺎن را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ از ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان ﺣﻤﻠﻪ  ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ  . در ﺣﺪود ﺳﺪة ﻧﻬـﻢ پ.م در ﻏﺮب اﻳﺮان ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻣﺎد ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻫﮕﻤﺘﺎﻧﻪ (ﻫﻤﺪان)  ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﻃﻲ ﻳﻜﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺿﻤﻦ ﺷﻜﺴﺖ دوﻟﺖ آﺷـﻮر ﻣﺮزﻫـﺎی ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺣﺪود آﺳﻴﺎی ﺻﻐﻴﺮ ﮔﺴﺘﺮش دﻫﻨﺪ. اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻌﺪ ﺳﻠﺴﺔ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻲ در ﺳﺎل 605  ق.م در ﺧﻄﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ اﻳﺮان ﻗﺪرت ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺎدﻫﺎ در ﺳـﺎل 550 ق.م ﻗﻠﻤﺮوی ﺧﻮد را از درة ﺳﻨﺪ و ﻓﻼت ﭘﺎﻣﻴﺮ ﺗﺎ ﺧﺎک ﺳﻮرﻳﻪ و ﻣـﺼﺮ و ﻳﻮﻧـﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ دﻫﺪ. ﻗﻠﻤﺮوی ﺑﺰرگ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻲ و ﺣﻀﻮر اﻗﻮام ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ از ﻟﺤﺎظ زﺑﺎن و ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ و ﺷﻮرش ﻫـﺎی اﺳـﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﺎﻧـﻪ ﮔﻬﮕـﺎﻫﻲ ﺑﺮﺧـﻲ از آنﻫـﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎی زوال و اﻧﻘﺮاض اﻳﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ را ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺪوﻧﻴﺎن ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮد.

اﺳﻜﻨﺪر ﻣﻘﺪوﻧﻲ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﻳﻮﻧﺎن ﻃﻲ ﺳﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺎﭘﻲ در ﺳـﺎل 330  ق. م ﺳﻠـﺴﻠﺔ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻴﺎن را ﻓﺮو رﻳﺨﺖ و ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان را ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﻴﻄﺮة ﺧﻮد درآورد . اﻳـﺮان ﭘـﺲ از ﻣﺮگ زودﻫﻨﮕﺎم اﺳﻜﻨﺪر در  323  ق .م زﻳﺮ ﺳﻠﻄﺔ ﺳﻠﻮﻛﻮس، ﻳﻜﻲ از ﺳﺮداران ارﺷـﺪ او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ آن دوﻟﺖ ﺳﻠﻮﻛﻴﺎن و دوران ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻣﺄﺑﻲ در اﻳﺮان ﻣﺴﺘﻘﺮ و ﺑـﻴﺶ از ﻳﻚ و ﻧﻴﻢ ﻗﺮن دوام ﻳﺎﻓﺖ. در اﻳﻦ دوره اﻳﺮان و ﻳﻮﻧـﺎن در ارﺗﺒـﺎط ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ و ﻫﻨﺮی ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات آن در ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻨﺮی اﻳﺮان در آن دوره  ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ.

«از ﺣﺪود 250ق . م اﺷﻜﺎﻧﻴﺎن -ﭘﺎرﺗﻴﺎن- ﻛﻪ ﻗﻮﻣﻲ ﺳﺎﻛﻦ اﺳﺘﭗ ﻫﺎی واﻗـﻊ در ﻓﺎﺻـﻠﺔ درﻳﺎی ﺧﺰر و درﻳﺎﭼﺔ آرال ﺑﻮدﻧﺪ، و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﺎدرﻧـﺸﻴﻨﻲ زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ، ﻗـﻮت ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺮ اﻳﺎﻻﺗﻲ از ﺷﻤﺎل و ﻣﺸﺮق اﻳﺮان دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ، و ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺮاﻧـﺪاﺧﺘﻦ دوﻟـﺖ ﺳﻠﻮﻛﻲ رو ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ و ﻣﻐﺮب اﻳﺮان ﮔﺬاردﻧﺪ، و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﭘﺲ راﻧﺪن ﺳﻠﻮﻛﻴﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻮی ﺑﻴﻦ  اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ و ﺳﻮرﻳﻪ، و ﺗﺼﺮف ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺎک اﻳﺮان، ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ اﺷﻜﺎﻧﻲ را در ﺣﺪود 160 ق.م و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ ﻣﻬﺮداد اول ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻛﺮدﻧﺪ. اﺷـﻜﺎﻧﻴﺎن ﻃـﻲ دوران ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ  ﺗﺪرﻳﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻨﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ را ﻣﺤﺪود و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎی ﻫﻨﺮ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻲ را اﺣﻴﺎ ﻛﺮدﻧﺪ. ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﻜﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻈﻬﺮ آرﻣﺎن ﻫﺎ و ﻋﺎﻟﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﺔ اﻳﺮاﻧﻴﺎن، ﻳﻌﻨـﻲ اﺳﺘﻘﻼل و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ، از ﺧﻄﺔ ﻓﺎرس ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺑﺮ اردوان ﭘﻨﺠﻢ آﺧـﺮﻳﻦﭘﺎدﺷﺎه اﺷﻜﺎﻧﻲ ﻏﻠﺒﻪ ﻳﺎﻓﺖ  و ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن را در ﺗﺎرﻳﺦ 226 ﻣﻴﻼدی ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎد ﻛـﻪ ﺗـﺎ641 ﻣﻴﻼدی ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ زﻣﺎن ﭘﻴﺮوزی اﻋﺮاب ﺑـﺮ اﻳﺮاﻧﻴـﺎن در ﺟﻨـﮓ ﻧﻬﺎوﻧـﺪ اداﻣـﻪ ﻳﺎﻓـﺖ . ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺗﻤﺎم ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﻬﻨﺎوری از ﺳﻮرﻳﻪ ﺗـﺎ ﺷـﻤﺎلﻏﺮﺑـﻲ ﻫﻨـﺪ ﺣﻜﻤﺮاﻧـﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ؛ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻣﺮزﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ و ﻫﻨـﺮی را ﺗـﺎ ﻓﻮاﺻـﻠﻲ دورﺗـﺮ از ﻣﺮزﻫـﺎی ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر از ﺟﻤﻠﻪ آﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ، ﭼﻴﻦ و ﺑﻴﺰاﻧﺲ ﮔﺴﺘﺮش دادﻧﺪ.» 

پایان نامه معماری داخلی

نفوذ فرهنگ و هنر غرب درایران

نفوذ فرهنگ و هنر غرب درایران

در نیمه ی اول سده ی سیزدهم هجری، با بازگشت دانش جویانی که به فرمان امیرعباس میرزا نایب‌السلطنه به اروپا اعزام شده بودند، آشنایی ایران با فرهنگ مغرب‌زمین آغاز شد و هرچه این روابط بیش تر می‌شد، نفوذ فرهنگ و هنر غرب درایران رو به فزونی می‌رفت، و بدین وسیله جنبش بزرگی در همه ی شئون اجتماعی ایران پدید می‌آمد. شماری از علاقمندان به هنر نمایش به تدریج به نوشتن نمایش نامه‌هایی به سبک اروپایی آغاز کردند و این درست هم زمان با فترت تعزیه و پیشرفت تقلید یا نمایش نامه‌های شادی‌آور در ایران بود. نخستین تالار نمایشی که به سبک اروپایی در ایران ساخته شد تالار مدرسه ی دارالفنون است که به فرمان ناصرالدین‌شاه پس از بازگشت دانش جویان اعزامی به اروپا بنا نهاده شد و ترجمه ی نمایش نامه­ی (Misanthrope) مولیر به نام «گزارش مردم گریز» در آن به نمایش درآمد.

ظاهرن «میرزا ملکم‌خان» باید نخستین کسی باشد که نمایش نامه ‌هایی به زبان فارسی و به شیوه ی ‌اروپایی نوشته است، بخشی ازاین نمایش نامه ‌ها درسال ۱۳۲٦ قمری درروزنامه ی اتحاد تبریز به چاپ رسیده و مجموعه کامل آنها درسال 1340 قمری در برلن منتشر شده است. و نیز می‌توان گفت که ترجمه ی میرزا جعفر قراچه‌داغی از مجموعه ی آثار نمایشی میرزا فتحعلی‌آخوندزاده از جمله نخستین ترجمه است که در زمینه ی نمایش نامه شده است. این مجموعه شامل هفت نمایش نامه است که در سال ۱۲۹۱ قمری چاپ و منتشر شد.

از آن پس به تدریج مؤسسه های نمایشی کوچکی در ایران دایر شد و نخستین آن ها شرکت نمایشی «فرهنگ» است که با همکاری گروهی از فضلا تشکیل شد. اغلب اشخاصی که به تأسیس چنین گروه هایی اقدام می‌کردند مردمی فاضل و روشنفکر بودند. این گروه ها معمولاً نمایش نامه‌ های خود را در باغ های بزرگ تهران مثل «پارک اتابک» بر روی صحنه می‌آوردند.

یکی دیگر از مؤسسه های تئاتری ایران سازمانی بود به نام «تئاتر ملی» که به وسیله ی شماری از سرشناسان مملکت تشکیل شد و اغلب نمایش نامه‌های مولیر را اجرا می‌کرد. در حدود سال ۱۳۳۱ قمری در برخی از روزنامه ‌ها عده‌ای از تئاتر شناسان مقاله های انتقادی می‌نوشتند و هنرمندان را تشویق می‌کردند، و این خود دلیل توجه تدریجی مردم آن روزگار است به کار تئاتر.

پس از بازگشت سیدعلی نصر از اروپا گروه دیگری به اسم «کمدی ایران» با اجازه ی رسمی وزارت معارف ایجاد شد. این مؤسسه در حقیقت نخستین مؤسسه تئاتری است که با اصول صحیح آغاز به کار کرد و توجه مردم را به تئاتر جدید جلب نمود، «کمدی ایران» هر ماه دوبار در تالار «گراند هتل» نمایش می‌داد و سرانجام موفق شد پای زنان را که تا آن زمان جسارت ورود به صحنه را نداشتند بر روی صحنه باز کند و این خود توفیقی بزرگ در پیش برد تئاتر ایران بود.

پس از جنگ بین‌الملل اول (۱۸- ۱۹۱۴) گروهی از هنرمندان تئاتر از روسیه و قفقاز به ایران آمدند و با هنرنمایی خود در صحنه ی تئاتر ایران، موجب شدند که مترجمان آثار نمایشی، به ترجمه نمایش نامه‌های ترکی و روسی راغب شوند و ازین رهگذر نمایش نامه‌هایی چند بر گنجینه ی ادب نمایشی ایران افزوده شود، لیکن با تمام کوششی که در این دوره برای بالا بردن سطح فکر عمومی و ترغیب مردم به کار تئاتر و بسط دامنه­ی آن می‌شد، هنوز مردم این هنر را به چشم «دلقک‌بازی» می‌نگریستند و هنرپیشگان و علاقمندان تئاتر را تحقیر می‌کردند، ازین رو صحنه‌های تئاتر بیش تر به دست هنرمندان خارجی و ارمنی اداره می‌شد.

درسال ۱۳۰۳ هجری شمسی تئاتر دیگری به نام «کمدی اخوان» به سرپرستی محمود ظهیرالدینی که یکی از هنرمندان برجسته ی «کمدی ایران» بود تأسیس شد، این گروه تا هنگام مرگ محمود ظهیرالدینی، که به مرض سل درگذشت، به کار خود ادامه داد. در سال ۱۳۰۵ شمسی «جامعه باربد» به کوشش اسماعیل مهرتاش در تهران تأسیس شد و در سال ۱۳۰۸ شمسی استودیویی به نام «سیروس» در تهران آغاز به کار کرد و سپس تئاتر دایمی «نکیسا» درسال ۱۳۰۹ شمسی تأسیس شد. در همین سال ها بود که در رشت و مشهد و برحی از شهرهای بزرگ ایران نمایش نامه‌هایی به وسیله عده‌ای از آماتورهای علاقمند بر روی صحنه می‌آمد. مقارن همین احوال «استودیو درام کرمانشاهی» آغاز به کار کرد. این نخستین تئاتری بود که از لحاظ تکنیک صحنه و دکوراسیون در تئاتر ایران تحول ایجاد کرد. این «استودیو» برای نخستین‌بار در ایران کلاسی برای تربیت هنرپیشه تأسیس کرد. از سال ۱۳۱۲ تا سال ۱۳۱۷ تئاتر ایران‌ کاری از پیش نبرد و در حقیقت دچار فترت شد، فقط چند گروه موقت مثل «کانون صنعتی»، «تروپ پری»، «ایران جوان» و «کلوپ فردوسی» گاهگاهی به اجرای برحی از نمایش نامه‌ها می‌پرداختند، و یا گاهی برحی از جمعیت‌های خیریه عده‌ای هنرمند از کشورهای دیگر را دعوت می‌کردند تا به نفع آن ها نمایشی اجرا کنند، با این حال درسال ۱۳۱۵ شمسی شهرداری تهران کلاس تئاتری دایر کرد که تا چندسال پیش به کار خود ادامه می‌داد، و همچنین کانون بانوان که در سال ۱۳۱۴ شمسی تأسیس شد گاهی نمایش هایی ترتیب می‌داد و بر روی صحنه می‌آورد.

در سال ۱۳۱۸ شمسی «سازمان پرورش افکار» تشکیل شد و در آن سازمان اداره‌ای به نام «اداره ی نمایش» ایجاد شد، و به کوشش اعضای این اداره، «هنرستان هنرپیشگی» تهران در اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۸رسمن افتتاح شد و برای نخستین‌بار در تاریخ تئاتر ایران مدرسه تئاتری بنیاد نهاده شد که برنامه ی آن به برنامه ی کنسرواتوار پاریس شباهت کامل داشت. درسال ۱۳۱۹ «تئاتر تهران» به یاری سیدعلی نصر و احمد دهقان تأسیس شد که بعد ها پس از قتل احمد دهقان به نام وی «تئاتر دهقان» نامیده شد. با ایجاد این تئاتر هنر نمایش ایران که مدتی در حال فترت بود جانی تازه گرفت و آرام آرام آغاز به پیشرفت کرد.

پایان نامه معماری داخلی