باغ های خیابان چهارباغ اصفهان

نظام کاشت: اولئاریوس نوع درختان باغ های خیابان چهارباغ را این­گونه، توصیف کرده است: «مردم اصفهان و اصولا ایرانی­ها باغ را خیلی دوست دارند؛ ولی باغ­های خود را به شیوه اروپایی­ها با گل و انواع درختان میوه تزیین نمی­کنند، بلکه در آن­ها درختان سایه­دار و ازجمله چنار می­کارند. این درخت  که برگ­های پهنی چون مو دارد، در اروپا تقریبا ناشناس است، میوه نمی­دهد و از چوب آن برای ساختن در و پنجره استفاده می­نمایند(اولئاریوس، 1379، 604). وی تعداد درختان را بیشتر از چند هزار اصله می­داند و به درختان فراوان میوه و مو نیز در باغ­ها اشاره می­کند(همان، 614). همانند باغ­های سمرقند، در اکثر باغ­های این دوره نیز، نظم هندسی در کاشت درختان و گیاهان وجود داشته و در کنار آن­ها باغ­هایی مانند باغ­بیشه، به منظور ایجاد ایهام و جذابیت، در کاشت درختان و گیاهان نظم هندسی رعایت نشده و مجموعه­ای از گیاهان به شکل درهم کاشته شده­اند که اثری از باغ­های بیشه در خیابان چهارباغ به چشم نمی­خورد.

نظام آب: مادی­های منشعب در خیابان داخل باغ­ها شده و به صورت نهر آبی جریان داشته است. هم­چنین وجود حوض­هایی در کاخ هشت بهشت و باغ بلبل، مؤید این مطلب است.

نظام ساخت: از نوشته­های سیاحان و تاریخ­نویسان، این گونه برداشت می­شود که هر یک از باغ­های اطراف خیابان چهارباغ اصفهان، دارای دو عمارت که یکی در سردر باغ و از هر طرف به سمت باغ و خیابان باز و دیگری در داخل باغ بوده و کوشک مرکزی نامیده می­شده است و از هر سو به سمت باغ باز می­شده است. هم­چنین در گزارش­های پیترو دلاواله و شاردن آمده که کوشک­ها در همه باغ­ها(تقریبا) دارای مساحت یکسان بوده؛ ولی ساختمان آن­ها متفاوت است(دلاواله، 1348، 40، شاردن، 1375، 119). ساخت تالارهای سه طرف باز و ستون­های چوبی در جلوی کوشک، به کارگیری چوب به عنوان عنصر مهم سازه­ای از خصوصیات عمده کوشک­های این دوره است. استفاده از عناصر بیرونی هم­چون حوض، فواره و ... به داخل فضا، ساخت بنای بلند (کوشک­های مطبق) در درون و یا در جوار باغ­ها و ایجاد لانه­ها و قفس­های کوچک برای پرندگان که متأثر از طرح­های چینی است؛ مانند باغ شیران، مرغدان شاهی(قفس خانه) و طاووس خانه و ارتباط بین دو فضای درون و بیرون بنا از ویژگی­های دیگر باغ­های این دوره است.

نظام هندسی: چهارگوش هندسه غالب در باغ­های این دوره است. هم­چنین ایجاد تغییرات خلاقانه در الگوی باغ ایرانی(هندسه هشت­گوش در باغ گلدسته و ذوزنقه در باغ خرگاه) در باغ­های این دوره دیده شده است(قلی پور، حیدرنتاج، 1395، 13).

الگوهای هندسی در چهارباغ صفوی

با توجه به توصیفات و نقشه­های چهارباغ صفوی، مشخصه اصلی در طراحی این محور هماهنگی و وحدت میان الگوهای هندسی است. این هماهنگی ناشی از تکرار الگوهای هندسی مشابه است که این تکرار در دیگر هنرهای صفویه نیز به چشم می­خورد. تکرار الگوها و ترکیب آن­ها ناشی از وجود یک مجموعه نظام­مند هندسی می­باشد که هارمونی و نظم را به دنبال دارد(Ardalan, 2002, 87).

موضوع پایان نامه معماری